YURT DIŞINA İLANEN TEBLİGAT NASIL YAPILIR
1-Vatandaşlık durumuna göre yurt dışı tebligat yapmaya yetkili kurumlar hangileridir.
Yabancı ülkelerde yaşayan Türk Vatandaşlarına tebligatlar yetkili olan konsolosluklar aracılığı ile doğrudan yapılmaktadır. (T.K 25/a. madde)
Vatandaşlıktan çıkmış eski Türk Vatandaşlarının bir kısmı mavi kart denilen uygulama ile mavi kartlılar olarak sınıflandırılmıştır bu tür mavi kartlı şekilde sınıflandırılmış kişiler de tamamen yabancı vatandaş gibi işleme tabi tutulmaktadır. Mavi kartlı eski Türk Vatandaşlarına ve tamamen yabancı kişilere tebligatlar T.C Adalet Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü aracılığı ile yapılmaktadır. (T.K 25. madde)
2-Mavi kartlı ve yabancı vatandaşlara tebligatlar nasıl yapılır yetkili makam neresidir.
Yabancı vatandaşlara tebligatlar gönderilen ülke diline tercüme edilerek gönderilen ülkenin istinabe kuralları ve ikili anlaşmaları gözetilerek yapılır.
Vatandaşın bulunduğu ülkeye göre yine Adalet Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü internet sayfasında tebligatın nasıl yapılacağına ilişkin usüller belirtilmiştir.
Usul ve kurallar her ülkeye farklılık gösterebilir. Tüm ülkeler için aynı uygulama yapılmamaktadır. (T.K 25. madde)
3-İlanen tebligat yapılmasının yasal zemini nasıl oluşur
İlanen tebligat yapılmadan önce mutlaka usulüne uygun şekilde tebligat yapılması yoluna gidilmelidir, mavi kartlılara ve tamamen yabancı vatandaşlara Adalet Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Genel Müdürlüğü aracılığı ile Türk Vatandaşlarına son ikametinin bağlı bulunduğu konsolosluk aracılığı ile doğrudan tebligat yoluna gidilmelidir.
Tebliğ imkansızlığı doğan hallerde, örnek verecek olursak Almanya resmi makamları yabancı memleketlerden gelen tebliğler yönünden kişiye postaneden alınması gerekli taahhütlü bir tebliğ evrakının olduğunu bildiren çağrı kağıdı düzenler ve posta yolu ile iadeli-taahhütlü bir şekilde gönderirler ilgili posta memuru muhatabı bulursa çağrı kağıdını tebliğ eder ve kişinin ilgili evrakları postaneden alması için 30 günlük süresi başlar, 30 gün içerisinde ilgili kişi evrakları almaya gelirse evraklar kendisine tebliğ edilir, çağrı kağıdını tebliğ almasına rağmen 30 gün içerisinde postaneye evrakları almak için gelmez ise kendisine çağrı kağıdı tebliğ edildiğinden dolayı postaneden almadığı evraklar tebliğ edilmiş sayılır burada beklenilmesine riayet edilecek gün 30 dur.
Tebliğin yapılmış sayılmasında dikkat edilmesi gereken en önemli husus çağrı kağıdının tebliğ edilip edilmediğidir. Bir çok tebliğ çıkaran kurum, ilgili taraflar bu konuda farklı değerlendirme yaparak usulsüz bir tebliğin oluşmasına ve hak kayıplarına sebep olabilmektedirler.
İlgili yurt dışı makamının almanız gereken evraklar var diye muhataba göndermiş olduğu çağrı kağıdının ilgiye tebliğ edilip edilemediği tebligatın usulsuz olup olmadığı yönünden bağlayıcılık arz eder. Şöyle ki çağrı kağıdı muhataba posta memuru tarafından tebliğ edilemez ise posta memuru çağrı kağıdı tebliğini çıkaran kuruma iade etmez, yurt dışında herkesin kayıtlı bir posta kutusu bulunduğundan çağrı kağıdını posta kutusuna bırakır, çağrı kağıdına eklediği evrakta 7 gün içerisinde tebliğ evraklarını ilgili postahaneden alınız yazar, posta memuru buna ilişkin tutanakları kayıt eder bu yazdığı kayıtların bulunduğu dönüş kağıdını ilgili makama gönderir, ilgili makam posta kutusuna evrakın bırakıldığı günden sonraki 7 gün geçtikten sonra evrakı muhatabın aldığı varsayarak çağrı kağıdı tebliğ edilmiş gibi 30 gün bekler. Böyle bir durumda 7 + 30 gün hesabı yapmak daha doğru olacaktır. Ancak 7+30 gün içerisinde postaneden evraklar alınmaz ise tebligatı yapmaya çalışan ilgili makam çağrı kağıdının tebliğ edilmiş sayıldığı gün olan 7. günün sonundan itibaren 30 gün geçti diye tebligatı yapılmış saymaz, tebliğ yapılmış olması için evrakların postahaneden alınmasını arar, bu şekilde olduğunda genelde bir çok konsolosluk nedendir bilinmez tebliğ edilememiştir diye açık ve kesin bir cümle kurmazlar ancak bu şekilde olduğunda tebligat yapılamamıştır diyen konsolosluklarda bulunmaktadır. Bu şekilde yapılmış bir işlemde tebligatın yapılmış sayılmasından söz edilemez.
Yabancı ülke vatandaşlarına TK 35, TK 21 ve TK21/2 gibi uygulamalar yapılamaz, ister yabancı ister Türk Vatandaşı olsun tebligatlar muhatabın bulunduğu ülkenin tebligat kanunlarına göre yapıldığı için ülkemiz tebligat usullerinden bahsedilmesi mümkün değildir.
Bu nedenle bu yollar tıkalıdır ancak tebligat yapılmadan dosyalarımızda ilerleme kaydedilmesi mümkün olmadığından bir şekilde tebligat aşamasının geçilmesi gerekmektedir.
Burada devreye yurt dışı ilanen tebligat usulu girmektedir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi öncelikle normal yoldan bir tebligat işleminin yapılması şarttır. Doğrudan doğruya bir ilanen tebligattan yurt dışı da olsa söz etmek mümkün değildir. ((T.K 28. Madde), (Tebligat Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmelik 48/3 ve 48/4)
4-Usulüne uygun yurt dışı tebligatın yapılamaması halinde izlenecek olan yasal yollar
Tebligat yapılmaya çalışılıp yapılamadığında yapılması gereken son durumu inceleyerek öncelikle tebliği çıkaran makamın yurt dışına ilanen tebligat yapılmasına ilişkin karar vermesi gerekir. Karar olmadan tebligat yapılamaz. Tebliği çıkaran makamın yurt dışı ilanen tebliğ kararı bulunması gerekir. (Tebligat Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmelik 49/1)
Tebliği çıkaran makam tarafından yurt dışı ilanen tebligat kararı verildikten sonra ülke içerisinde kendi vatandaşlarımıza yaptığımız ilanen tebligatlar gibi bir ilanen tebliğ metni hazırlanması gerekir.
Hazırlanmış olan ilan metni Türkçe ve gönderilen ülke diline tercüme ettirilerek yine yurt dışı tebligatın gönderilmiş olduğu Adalet Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü’ne gazete ilan masraflarına ilişkin fiyat almak üzere gönderilir. İlan metni için genellikle 3 ayrı gazeteden fiyat alınır. Alınan bu fiyatlar tebligatı yapacak olan ilgili birime gönderilir. İlgili birim hangi gazetede yaptıracağına kendisi karar verir.
Hangi gazetede yapılacağına karar verildikten sonra ilanen tebligat kararı ve hangi gazetede yapılacağına ilişkin karar ile birlikte hazırlatılmış olan ilan metni 3 nüsha Türkçe 3 nüsha olarak da yayım yapılacak olan ülkenin dilinde tercüme edilmiş şekilde, Adalet Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü’ne gönderilir.
Adresi yabancı ülkede bulunanlara ilan yoluyla tebliğ yapılmasını gerektiren hallerde, tebliği çıkaran merci, tebliğ olunacak evrak ile ilan suretlerini yabancı ülkede bulunan kişinin varsa bilinen en son adresine, ayrıca, iadeli taahhütlü mektupla gönderir ve posta makbuzunu dosyasında saklar.(Tebligat Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmelik 49/2 )
TARIK BİRDAL
